بررسی وضعیت تزریق خون و عوارض آن در بیماران مراجعه کننده به درمانگاه بیماران بزرگسال تالاسمی تهران

چکیده زمینه و هدف: بیماری تالاسمی یک کم خونی شدید ارثی است. درمان این بیماران تزریق خون مداوم است. تزریق خون دارای عوارضی است که برخی مربوط به عوارض ایمنولوژیک و برخی عوارض غیرایمنولوژیک مانند افزایش بار آهن و انتقال عفونت های منتقله از راه خون شامل هپاتیت b ،c و hiv می باشد. در این مطالعه عوارض ایمنولوژیک و غیرایمنولوژیک تزریق خون را در بیماران درمانگاه بیماران بزرگسال تالاسمی تهران بررسی نمودیم. روش بررسی: در این مطالعه- مقطعی، از بیماران اطلاعاتی راجع به مشکلات تزریق خون و سابقه ی واکنش های حین تزریق خون گرفته شد. هم زمان از پرونده ی پزشکی بیماران مدارک و اطلاعات ثبت شده در مورد عوارض تزریق خون و نیز متغیرهای آزمایشگاهی شامل فریتین و هپاتیت b, c وhiv جمع آوری گردید. یافته ها: تحقیق بر روی 441 بیمار (53 درصد مرد و 47 درصد زن با میانگین سنی 6/22 سال) انجام شد. از این تعداد 362 بیمار تالاسمی ماژور (1/82 درصد) و 79 بیمار تالاسمی اینترمدیا (9/17درصد) بودند. متوسط فریتین 4/1856 نانوگرم در دسی لیتر بود. از بین بیماران 368 نفر (4/82 درصد) واکنش به تزریق خون نداشتند در حالی که 7 نفر (6/1درصد) عوارض همولیتیک (تأخیری)، 25 نفر (1/6 درصد) علایم آلرژیک و 41 نفر (9/9 درصد) واکنش های تب زا را در حین تزریق خون بروز دادند. در مورد متغیرهای هپاتیتی، 117 بیمار به هپاتیت c مبتلا شده بودند یعنی 4/28 درصد از بیماران hcvab مثبت بودند. در مورد هپاتیتb ، 369 بیمار (7/88 درصد) hbsab مثبت و 80 بیمار (2/19 درصد) hbcab مثبت داشتند و طبق تعریف بیمارانی که واکسن دریافت کرده و به آن جواب داده بودند 300 نفر (3/70 درصد) بودند. در مجموع 366 بیمار (85 درصد) در مرکز ما در مقابل هپاتیتb ایمن بودند. 40 نفر (4/9 درصد) از بیماران به واکسن پاسخ نداده و 3 نفر (7/0 درصد) ناقل بودند. در مورد hiv مورد مثبتی وجود نداشت. نتیجه گیری: عوارض تزریق خون و ثبت دقیق آن ها از مراحل مهم در طب انتقال خون می باشد که می تواند نقش مهمی در برنامه ریزی های سازمان انتقال خون داشته باشد اما متأسفانه در ایران آماری در مورد عوارض تزریق خون وجود ندارد و اطلاعات موجود به صورت پراکنده و فقط در پرونده ی پزشکی بیمار است. از این رو ضروری است که ارتباط مستمر و مداومی بین مراکز بیمارستانی و سازمان انتقال خون ایران باشد که عوارض را به صورت مرتب به سازمان گزارش و پیگیری کند. سیستمhemovigilance یا ارتباط شبکه ی کامپیوتری و ارسال گزارشات از این طریق، بین مراکز بیمارستانی و سازمان انتقال خون ایران، می تواند راه حل مناسبی باشد.